Terapia EMDR (z ang. Eye Movement Desensitisation Reprocessing), obok psychoterapii poznawczo-behawioralnej (CBT), jest zalecana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w leczeniu Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) mogącego być pokłosiem wydarzeń traumatycznych takich jak: przemoc fizyczna czy psychiczna, zaniedbanie emocjonalne, molestowanie seksualne, gwałt, wypadek drogowy, klęska żywiołowa, bycie świadkiem ciężkiej choroby lub śmierci osoby bliskiej. Terapia EMDR znalazła również zastosowanie w skutecznym leczeniu zaburzeń lękowych, depresji, zaburzeń odżywiania, a także leżących u podstaw zaburzonej osobowości i dysfunkcyjnych relacji interpersonalnych przekonań na temat samego siebie, lub świata.

​

​

Skuteczność w świetle najnowszych badań

​

Metoda EMDR jest rezultatem projektu doktoranckiego Francine Shapiro. Badaczka (Shapiro, 1989) udowodniła, że jednorazowa sesja terapeutyczna EMDR skutkowała obniżeniem dystresu związanego z pamięcią traumatycznego wydarzenia, ale również wyeliminowaniem problemów zgłaszanych przez osoby badane. Badania kontrolowane wyszczególniają EMDR jako najbardziej efektywną terapię PTSD w porównaniu z innymi metodami leczenia, a także równie skuteczną jak techniki ekspozycyjny i terapie poznawcze (Bisson et al. 2007; Watts et al. 2013).

 

(więcej informacji na temat skuteczności terapii EMDR pod adresem: 

https://emdria.omeka.net)

 

​

Na czym polega Terapia EMDR?

​

Z założenia terapia EMDR polega na odtworzeniu przez Pacjenta traumatycznego wspomnienia przy jednoczesnym wodzeniu wzrokiem za bodźcem w postaci np. palca terapeuty, który porusza nim przed jego twarzą w jedną i drugą stronę na przemian. Celem tej procedury jest desensytyzacja ("odmrożenie") bolesnego wspomnienia, która prowadzi do obniżenia, a w efekcie neutralizacji subiektywnie odczuwanego intensywnego dystresu emocjonalnego bądź fizjologicznego.

 

Terapia ta ma pewne podobieństwa do innych technik poznawczo-behawioralnych w leczeniu PTSD, takich jak technika przedłużonej ekspozycji czy ekspozycji wyobrażeniowej, lecz to co ją wyróżnia to repetytywne i krótkotrwałe ekspozycje na wspomnienia przy jednoczesnym wprowadzaniu bilateralnej stymulacji mózgu, uznanej przez szereg badań za skuteczną metodę facylitacji procesów emocjonalnych i zdrowienia.

 

​

Jak zapamiętujemy traumatyczne wydarzenia?

 

Gdy dane traumatyczne zdarzenie zostaje zapisane w odrębności od pozostałych wydarzeń tworzących scaloną sieć pamięciową, pierwotnie wyuczone i znane sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych przejawiają się w postaci np. niedostosowanych reakcji emocjonalnych, intruzywnych myśli czy społecznie nieakceptowalnych zachowań, a także w postaci objawów niespecyficznych jak brak elastyczności poznawczej, koszmary senne lub odczuwanie niepokoju. Uważa się, że te doświadczenia, które zostały zakodowane w dysfunkcyjnej formie, stają się podstawą do późniejszych zachowań charakteryzujących się dużą sztywnością i nieprzystosowalnością. Postawy (zachowania) przyjmowane przez osobę, emocje, myśli jej towarzyszące czy reakcje fizjologiczne nie są rozpatrywane jako odpowiedź na doświadczenie z przeszłości. Uznaje się je jako reakcję na pamięć danego zdarzenia, które poza zapisem obiektywnych komponentów zostało utrwalone w postaci emocjonalno-poznawczo-fizjologicznej.

 

​

Mechanizm działania

​

Szereg badaczy zaproponowało teorię mówiącą o tym, że ruchy gałek ocznych wykonywanych przez Pacjenta podczas sesji terapeutycznej są podobne do tych, które zachodzą podczas fazy snu REM. Powtarzane przekierowywanie uwagi Pacjenta w postaci ruchu gałek ocznych powoduje neuronalnie podobny stan do fazy REM pozwalając na wtórną integrację korową trudnych wspomnień w pozostałe, obecne już sieci semantyczne. W efekcie dochodzi do zmniejszenia siły oddziaływania pamięci epizodycznej danego zdarzenia traumatycznego.​